Vredegerechten Brussel

Vanaf 1 september 2025 dreigen ongeveer 1.000 dossiers inzake bewindvoering in de vredegerechten van Anderlecht 1 en 2 niet langer behandeld te kunnen worden. De reden: het gebrek aan vrederechters.

Momenteel worden beide kantons uitsluitend gerund door plaatsvervangende vrederechters. Dit zijn advocaten die deze functie naast hun praktijk uitoefenen en ook bewindvoerder zijn. Door een recente wetswijziging verliezen zij vanaf 1 september de bevoegdheid om als plaatsvervangende vrederechter op te treden in dossiers bewindvoering. Beide functies worden onverenigbaar.

Het gaat nochtans om uiterst gevoelige dossiers, waarbij kwetsbare personen onder bescherming worden geplaatst. Een bewindvoerder beheert – onder toezicht van de vrederechter – de persoon en/of goederen van wie niet (volledig) bekwaam is om dit zelf te doen.

Structureel probleem

Dit dreigende tekort is geen tijdelijke crisis, maar het gevolg van een jarenlang aanslepende structurele verwaarlozing van de nabijheidsjustitie in Brussel. In een open brief aan de minister van Justitie van 16 januari 2024 luidden wij opnieuw de alarmbel. We waarschuwden toen dat vredegerechten, zoals dat van Brussel 3 (Laken), noodgedwongen hun deuren zouden moeten sluiten bij gebrek aan wetgevende initiatieven met betrekking tot de benoemingsvoorwaarden in Brussel en de onbestaande beleidsstructuur voor de vredegerechten en politierechtbanken van het arrondissement Brussel.

De situatie is nog steeds dezelfde:

• Geen eigen voorzitters, geen arrondissementeel hoofdgriffier en geen directiecomité voor de vredegerechten en politierechtbanken in Brussel – al tien jaar lang.
• Dit maakt het onmogelijk om een coherent beleid te voeren op vlak van personeelsbeheer en werkorganisatie.
• In 5 van de 19 kantons in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden structureel plaatsvervangers ingezet. In twee van die kantons was er ernstige achterstand – een logisch gevolg van het feit dat plaatsvervangende vrederechters hun taak combineren met een voltijdse job als advocaat.
• Deze situatie werd sinds 2019 aangekaart bij de bevoegde instanties en beleidsmakers.

Een situatie op het randje

De situatie kraakt langs alle kanten, hoe langer hoe meer. Zonder de tomeloze inzet van onze vaste en plaatsvervangende vrederechters, én het griffiepersoneel, hadden al meerdere kantons moeten sluiten.

De nood is hoog. De situatie in Anderlecht is het meest urgent, maar ze is symptomatisch voor een bredere malaise. Dit is geen actie tegen de onderfinanciering van Justitie, wel de dagelijkse realiteit ten gevolgde van de verwaarlozing van de Brusselse nabijheidsjustitie.

Als er nu geen oplossingen komen, riskeren we een fundamentele breuklijn: de rechtsbescherming van de meest kwetsbaren komt in het gedrang. En dan stellen wij opnieuw de vraag: zullen de beleidsmakers ons eindelijk horen?