De finaliteit van een gerechtelijk onderzoek is om daders van misdrijven op te sporen, bewijsmateriaal te verzamelen en maatregelen te nemen waardoor in voorkomend geval de rechtbank of het hof voldoende informatie heeft om met kennis van zaken een uitspraak ten gronde te doen. Het gerechtelijk onderzoek wordt geopend op vraag van de procureur des Konings of van een benadeelde die zich burgerlijke partij stelt. Dit betekent dat er zowel gezocht wordt naar elementen in het voordeel van de verdachte(n) als in het nadeel van de verdachte(n). De onderzoeksrechter heeft hierbij de bevoegdheid om dwangmaatregelen te bevelen zoals een aanhouding van meer dan 48 uren, een huiszoeking, een DNA-analyse of een telefoontap.

 

Wanneer de onderzoeksrechter het onderzoek heeft afgerond, wordt het dossier (terug) aan de procureur des Konings overgemaakt. De procureur kan vervolgens, indien er voldoende aanwijzingen van schuld zijn, aan de raadkamer vragen om de zaak door te verwijzen naar de correctionele rechtbank. Als er onvoldoende aanwijzingen van schuld zijn, vraagt de procureur de buitenvervolgingstelling aan de raadkamer. 

 

De raadkamer als onderzoeksgerecht

 

Oordelen over een bevel tot aanhouding 

Wanneer de onderzoeksrechter beslist om een verdachte aan te houden, dan controleert de raadkamer op regelmatige tijdstippen of een verlenging van het aanhoudingsmandaat van de verdachte noodzakelijk is.

 

Verwijzing van de zaak naar de bevoegde rechtbank 

Na afhandeling van het gerechtelijk onderzoek oordeelt de raadkamer of er voldoende aanwijzingen zijn om de zaak naar de bevoegde rechtbank te verzenden. Indien er onvoldoende aanwijzingen zijn, beveelt de raadkamer de buitenvervolgingstelling van de verdachte. 

 

De raadkamer als vonnisgerecht

Wanneer de openbaarheid van de debatten de reclassering van de verdachte in gevaar kan brengen, dan kan de raadkamer als vonnisgerecht oordelen over verzoeken tot opschorting door de verdachte. Tevens oordeelt de raadkamer als vonnisgerecht indien een verdachte moet worden geïnterneerd omwille van zijn psychische toestand.