Hoewel hij de schoolbanken al bijna 30 jaar geleden heeft verlaten, keek Sammy Bouzoumita de voorbije weken reikhalzend uit naar maandag 2 september. Sinds die dag - de start een nieuw gerechtelijk jaar – zetelt hij als rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Dendermonde. “De wereld van justitie heeft me altijd aangesproken.”
Als we aan het einde van het interview even over de moeilijkheidsgraad van het magistratenexamen praten, verrast Sammy Bouzoumita ons met een opvallend feit. Ondanks de geringe slaagpercentages heeft hij het examen twee keer succesvol afgelegd. “De eerste keer was 10 jaar geleden, maar toen besloot ik in de advocatuur te blijven. Waarna de geldigheid van mijn examen kwam te vervallen. Ik moest het dus een tweede keer afleggen. De jury vroeg me of ik het deze keer weer ging laten verlopen.” (lacht)
Waarom koos u nu wel voor de overstap naar de magistratuur?
Sammy Bouzoumita: Ik vond het na 23 jaar als advocaat tijd om iets anders te doen. En de wereld van justitie heeft me altijd aangesproken. Ik besef dat het imago momenteel niet te best is. Ook het voorbije jaar zat de magistratuur te vaak in de hoek waar de klappen vallen. Maar dat is voor mij juist een extra motivatie. Ik kijk ernaar uit om mijn handen uit de mouwen te steken en een steentje bij te dragen aan een betere werking van justitie.
Welke elementen kunnen voor u zeker beter?
Sammy Bouzoumita: De dienstverlening van de rechtbanken. Concreet denk ik aan de lange wachttijden, een professioneel onthaal, proactieve en assertieve communicatie en het gebruik van heldere taal. Allemaal zaken die ook in de recente justitiebarometer naar boven kwamen.
Zo geloof ik enorm in de inzet van digitale middelen, zoals Sharepoint, One drive, E-deposit, app’s. Denk maar aan het app-systeem van de Antwerpse balie, waarbij advocaten kunnen zien wanneer hun zaak voorkomt. Zo vermijd je dat zij en hun cliënten urenlang in de rechtbank moeten wachten. Helder taalgebruik is ook een stokpaardje. Sommige vonnissen zijn zelfs voor juristen amper leesbaar, hoe kan je dan verwachten dat een gewone burger er iets van begrijpt? Moeilijke woorden achter elkaar plaatsen, kan iedereen. Ingewikkelde materie op een heldere manier uitleggen, dat is pas een uitdaging.
U pleit ook voor assertieve en proactieve communicatie.
Sammy Bouzoumita: Als rechtbank moet je uitleggen waarom je bepaalde beslissingen neemt. Dat versterkt het vertrouwen van de samenleving in je werking. De rol van de persrechters en de recent aangeworven persattachés om relevante vonnissen in de media te duiden, vind ik al een grote stap in de juiste richting. We moeten ook meer naar buiten treden. Een fantastisch initiatief vind ik de schoolbezoeken die door de Gentse rechtbank werden georganiseerd. Dat verdient echt navolging.
Veranderingen binnen justitie gaan vaak traag. Vreest u de logheid van het gerechtelijk apparaat?
Sammy Bouzoumita: Absoluut. Maar het mag geen reden zijn om niks te doen. Ik verwijs graag nog eens naar Gent, waar verschillende rechters in 2008 een drugbehandelkamer hebben opgericht omdat ze de draaideurcriminaliteit beu waren. In plaats van lang te moeten wachten op wetgeving, zijn ze zelf in actie gekomen. En ze kregen navolging, want ook in andere arrondissementen werden gelijkaardige kamers opgestart. Het zijn zulke initiatieven op microniveau die zaken in gang kunnen zetten.
U wordt een van de weinige rechters met een ‘vreemde’ achternaam.
Sammy Bouzoumita: Eerlijk, ik ben daar in heel mijn leven nooit mee bezig geweest. Ik heb me altijd 110% Vlaming en Gentenaar gevoeld. Maar er is inderdaad weinig kleur in de magistratuur. De nieuwe eerste voorzitter van de rechtbank Antwerpen merkte in een kranteninterview op dat ze maar één rechter had met vreemde roots. En dat in de grootste rechtbank van het land! Het werd dus dringend tijd dat ik daar iets aan ging doen (lacht). Want justitie zou een afspiegeling van de samenleving moeten zijn, met alle kleuren en meningen die daarbij horen.
Voor sommigen is justitie een links bastion, terwijl anderen vooral conservatisme zien.
Sammy Bouzoumita: Voila, dat bedoel ik. En dat is prima! Een activistische rechter heeft evenveel bestaansrecht als een meer autoritaire magistraat. Zolang iedereen zijn job maar doet in plaats van aan politiek te doen.
U gaat nu zelf recht spreken. Was het als advocaat soms moeilijk om u bij bepaalde beslissingen van een rechtbank neer te leggen?
Sammy Bouzoumita: Dat viel meestal goed mee. Slechts heel af en toe vond ik een vonnis niet correct. Maar dat moet je respecteren. Net zoals ik verwachtte dat magistraten mijn mening erkenden. Ik heb altijd gezegd wat ik vond, ongeacht wie er voor of naast mij stond. Ik heb alleszins nooit gewetensproblemen gehad omdat ik mijn job deed. Het was mijn taak om mensen te verdedigen, het was aan de rechter om een oordeel te vellen.
Ik ben mij als advocaat altijd bewust geweest van de relatieve impact van mijn werk. In heel veel zaken zal de rechter wel dezelfde beslissing hebben genomen, los van mijn ongetwijfeld fantastisch pleidooi. Ik kijk wel met veel plezier terug op de zaken waarvan ik denk dat ik wel het verschil heb gemaakt. Het deed ook deugd wanneer mensen me vertelden hoe belangrijk de goede uitkomst van hun zaak voor hen was. Ach, iedereen wil impact hebben. Ik hoop daar als rechter alvast op.
